1. Anti-Korrupsioni në Maqedoni: Fuqizimi i Institucioneve të Pavarura për të Luftuar Korrupsionin

Nëse Maqedonia do një të ardhme pa korrupsion, hapi i parë është rikthimi i integritetit institucional. Për shumë kohë, organet tona të ashtuquajtura të pavarura—komisionet kundër korrupsionit, gjykatat, auditorët shtetërorë—kanë qenë kukulla në duart e partive politike, pa mjete dhe pa pushtet real. Rezultati? Një sistem që mbron të fuqishmit dhe ndëshkon të ndershmit. Kjo duhet të marrë fund.

Rëndësia e Pavarësisë së Vërtetë

Organet më efektive kundër korrupsionit në botë funksionojnë me autonomi. Ato janë të mbrojtura me ligj, të financuara në mënyrë të mjaftueshme dhe të drejtuara nga profesionistë të zgjedhur përmes një procesi transparent dhe meritokratik. Ato nuk i përgjigjen politikanëve dhe nuk mund të shkarkohen për faktin që bëjnë punën e tyre. Në Maqedoni, institucionet tona duhet të bëhen roje, jo shërbëtorë.

Për ta arritur këtë, pavarësia duhet të garantohet me ligj dhe të bëhet pjesë e kulturës. Nuk mjafton që një institucion të jetë “i pavarur” vetëm në letër. Duhet të sigurojmë që asnjë qeveri, parti apo interes privat të mos ndikojë emërimet, hetimet apo ndjekjet penale. Vetëm atëherë qytetarët do të fillojnë të rikthejnë besimin.

Financim dhe Kapacitete: Mjaft me Justifikime

Shpesh, mungesa e fondeve përdoret si strategji politike për të mbajtur institucionet të dobëta. Një komision kombëtar kundër korrupsionit pa mjete hetimore është si një ushtar pa armë—i destinuar të dështojë. Institucionet tona duhet të kenë burime të mjaftueshme—jo vetëm para, por staf të trajnuar, teknologji moderne dhe qasje në të dhëna në kohë reale.

Gjithashtu, nevojitet bashkëpunim ndërinstitucional. Komisioni kundër korrupsionit, Zyra për Inteligjencë Financiare, Prokuroria Publike dhe Zyra e Auditimit duhet të punojnë në harmoni, jo në izolim. Korrupsioni është i sofistikuar. Edhe përgjigjja jonë duhet të jetë e tillë.

Udhëheqje me Shembull

Duhet të ndryshojmë edhe mënyrën se si përzgjedhim drejtuesit e këtyre institucioneve. Emërimet duhet të bazohen në meritë, jo në favore politike. Integriteti duhet të ketë përparësi ndaj lojalitetit. Publiku duhet të ketë qasje në kriteret e përzgjedhjes dhe shoqëria civile duhet të ketë zë në proces. Është koha të promovojmë profesionistë me reputacion të pastër, kompetencë të provuar dhe guxim për të vepruar—pa marrë parasysh kush është në pushtet.

Po ashtu, këto institucione duhet të raportojnë drejtpërdrejt te publiku. Raportet vjetore, konferencat publike dhe platformat e të dhënave të hapura duhet të jenë të detyrueshme. Një qeveri që fsheh të dhënat për korrupsionin e ka tradhtuar tashmë popullin e vet.

Nga Bindja në Rezistencë

Epoka e bindjes institucionale duhet të përfundojë. Agjencitë tona duhet të jenë të detyruara ligjërisht të ndjekin korrupsionin, edhe nëse rruga çon në nivelet më të larta të qeverisë. Askush nuk duhet të jetë mbi ligjin—as ministrat, as kryetarët e komunave, as liderët partiakë. Një institucion kundër korrupsionit me fuqi nuk është kërcënim për demokracinë—është mbrojtësi i saj.

Koha Është Tani

Ky është momenti i së vërtetës. Njerëzit tanë po shikojnë. Të rinjtë po largohen. E ardhmja jonë është në pikëpyetje. Rikthimi i integritetit institucional nuk është thjesht për të ndrequr të kaluarën—por për të ndërtuar një të ardhme në të cilën mund të besojmë. Një Maqedoni ku shërbimi publik është në të vërtetë shërbim për publikun. Një Maqedoni ku e vërteta nuk ndëshkohet, por mbrohet.

Nëse duam ta zhdukim korrupsionin, duhet të fillojmë duke çliruar institucionet që janë krijuar për ta luftuar atë.