19. Ndërprerja e Pastrimit të Parave në Maqedoni: Zbulimi i Kompanive Fantazmë dhe Parave të Pistë

Çdo denar i vjedhur ka nevojë për një vend fshehjeje. Çdo marrëveshje korruptive përfundon me dikë që përpiqet të pastrojë paratë e pista dhe t’i zhdukë ato—në kompani të rreme, llogari offshore, pasuri të paluajtshme luksoze apo vetura të shtrenjta. Në Maqedoni, pastrimi i parave dhe kompanitë fantazmë nuk janë efekt anësor i korrupsionit—janë thelbi i funksionimit të tij.

Për të luftuar korrupsionin në rrënjë, duhet të ndjekim paratë, të zbulojmë fytyrat e tyre të rreme dhe të mbyllim rrjetet financiare që e bëjnë krimin fitimprurës.

Motori i heshtur i korrupsionit

Pastrimi i parave i kthen përfitimet e paligjshme në pasuri të dukshme si të ligjshme. Një rryshfet shfaqet si pagesë “konsulence”. Fondet e shpërdoruara maskohen si “kapital investimi”. Pasuritë blihen përmes një kompanie që është në pronësi të një tjetër në një vend tjetër, pa gjurmë të qarta pronësie.

Këto struktura janë të dizajnuara për të ngatërruar, vonuar dhe mbrojtur fajtorët. Dhe në Maqedoni, ato shpesh funksionojnë—sepse zbatimi i ligjit është i dobët, mbikëqyrja e kufizuar dhe llogaridhënia e rrallë.

Çfarë duhet të ndryshojë—menjëherë

Për të ndalur pastrimin dhe krimin financiar, Maqedonia duhet të:

• Fuqizojë ligjet kundër pastrimit të parave (AML) sipas standardeve globale (p.sh. rekomandimet e FATF)

• Kërkojë transparencë të plotë të pronësisë për të gjitha kompanitë dhe blerjet e pasurive të paluajtshme

• Krijojë një regjistër publik të pronësisë së vërtetë—pa më kompani që fshihen pas kompanive

• Detyrojë bankat, noterët dhe kontabilistët të raportojnë menjëherë çdo transaksion të dyshimtë

• Kriminalizojë krijimin dhe përdorimin e kompanive fantazmë për evazion fiskal, korrupsion apo mashtrim

Kjo nuk është vetëm çështje ligji—por e zbatimit. Duhet të ketë dënime serioze, ndjekje penale të profilit të lartë dhe tolerancë zero për mashtrime financiare.

Targetimi i ndihmësve

Aktorët e korruptuar rrallë veprojnë vetëm. Ata mbështeten në avokatë, kontabilistë, bankierë dhe noterë për të krijuar struktura fiktive, hapur llogari dhe lëvizur para nëpër sistem.

Prandaj duhet të:

• Rregullojmë dhe monitorojmë këta profesionistë, me standarde licencimi dhe trajnim të detyrueshëm

• Dënim për bashkëpunim, përfshirë heqjen e licencave profesionale

• Krijojmë kanale për sinjalizues brenda institucioneve financiare për të denoncuar abuzimet

Epoka e bashkëpunëtorëve të heshtur duhet të përfundojë.

Bashkëpunimi ndërkombëtar

Pastrimi i parave nuk njeh kufij. Autoritetet maqedonase duhet të punojnë ngushtë me:

• Interpol dhe Europol

• Njësitë Ndërkombëtare të Inteligjencës Financiare (FIUs)

• Organizata globale kundër korrupsionit

• Autoritete tatimore në juridiksione offshore

Të bëjmë të pamundur fshehjen e parave të vjedhura—kudo që të jenë.

Rikthimi i pasurisë: Paratë duhet të kthehen

Paratë e vjedhura nuk zhduken. Ato ndodhen në apartamente luksoze, llogari bankare të huaja dhe biznese të fshehura. Na nevojitet një Zyrë Kombëtare për Rikthimin e Pasurisë me kompetenca për të:

• Gjetur dhe ngrirë pasuritë

• Filluar procese civile edhe pa vendime penale

• Rikthyer fondet në një fond publik për arsimin, shëndetësinë dhe zhvillimin

Populli duhet t’i shohë paratë që kthehen në shtëpi.

Para të pastra, e ardhme e pastër

Nëse duam ta ndalim korrupsionin, duhet t’ia presim fitimin. Jo më pastrim. Jo më lojëra fiktive. Jo më pandëshkueshmëri.

Sepse korrupsioni nuk është vetëm për “njerëz të këqij që bëjnë gjëra të këqija”—por për një sistem që i pasuron ata ndërsa ne të tjerët paguajmë çmimin.

Le të dërgojë Maqedonia një mesazh për çdo hajdut të ardhshëm: i shohim paratë e tua, i njohim truket e tua—dhe do t’i marrim të gjitha.