6. Reforma në Sektorin Publik në Maqedoni: Ndalimi i Emërimeve Politike dhe Promovimi i Meritës

Pas çdo institucioni të dështuar në Maqedoni qëndron një e vërtetë që askush nuk do ta pranojë—administrata jonë publike nuk drejtohet nga profesionistë. Ajo drejtohet nga emërime politike. Merita është zëvendësuar me besnikëri dhe kompetenca është flijuar për kontroll. Kjo korrupsion i heshtur e gërryen shtetin çdo ditë dhe kostoja është katastrofike.

Nëse jemi seriozë për reformat, duhet ta nxjerrim politikën jashtë nga shërbimi publik—njëherë e përgjithmonë.

Kostoja e ndërhyrjes politike

Sa herë që një nëpunës publikohet për atë që njeh—not për atë që di, e dobësojmë sistemin tërësisht. Shërbimet ngadalësohen. Gabimet rriten. Burimet shpërdorohen. Dhe qytetarët humbasin besimin në një shtet që nuk u shërben më atyre.

Në Maqedoni është një e ditur publike që shumë vende pune në administratë—veçanërisht në nivelin lokal—jepen si shpërblime politike. Promovimet bazohen në besnikëri ndaj partisë. Shkarkimet ndodhin pas ndryshimeve të pushtetit. Kjo kulturë "derë e rrotullueshme" prodhon paaftësi dhe frikë—not profesionalizëm.

Një administratë që i shërben popullit

Na duhet një administratë publike që i shërben qytetarëve—not partive. Kjo nis me rekrutimin dhe promovimin bazuar në meritë. Çdo vend pune në qeveri duhet të shpallet publikisht. Çdo aplikim të vlerësohet sipas kritereve transparente dhe të standardizuara. Dhe çdo vendim të jetë i hapur për auditim apo ankimim.

E njëjta gjë vlen për promovimet. Avancimi në karrierë duhet të varet nga performanca, kualifikimet dhe përvoja—not nga donacionet për fushata apo anëtarësia partiake.

Komision i Pavarur i Shërbimit Civil

Për të thyer kontrollin politik mbi punësimet, Maqedonia duhet të krijojë ose fuqizojë një Komision të Pavarur për Shërbimin Civil—i pavarur nga kontrolli ministror, me kompetenca ligjore për të mbikëqyrur të gjitha punësimet dhe promovimet. Ky komision duhet të vendosë rregulla të qarta, të monitorojë zbatimin dhe të veprojë ndaj shkeljeve.

Duhet gjithashtu të vendosen dënime të ashpra për ndërhyrjet politike. Ministrat, kryetarët e komunave apo zyrtarët partiakë që përpiqen të ndikojnë punësimet duhet të hetohen dhe të përjashtohen nga funksionet publike.

Mbrojtja e profesionistëve nga hakmarrja politike

Depolitizimi do të thotë gjithashtu siguri në punë për profesionistët e kualifikuar. Nëpunësit civilë duhet të mbrohen nga shkarkimi arbitrar pas ndërrimit të pushtetit. Kjo do t’u mundësojë atyre të punojnë pa frikë, në mënyrë të qëndrueshme dhe të fokusohen në rezultate afatgjata.

Një shërbim publik vërtet i pavarur i jep Maqedonisë diçka që i mungon thellësisht—memorie institucionale dhe vazhdimësi. Qeveritë mund të ndryshojnë, por puna e shtetit duhet të vazhdojë.

Rikthimi i dinjitetit në shërbimin publik

Për shumë kohë, të jesh punonjës publik në Maqedoni ka nënkuptuar pagesë të ulët, mungesë vlerësimi dhe ekspozim politik. Duhet ta ndryshojmë këtë histori. Të krijojmë një sistem ku të rinjtë inteligjentë dhe të përkushtuar dëshirojnë të shërbejnë—not për shkak të lidhjeve politike, por sepse besojnë në ndryshim.

Shërbimi publik duhet të jetë një nder—not një rrugë e shkurtër drejt pushtetit.

Fillon tani

Depolitizimi i administratës publike nuk do të ndodhë brenda natës. Do të kërkojë guxim, përballje me interesa të fuqishme dhe presion të fortë nga publiku. Por është themeli i të gjitha reformave të tjera. Sepse pa një shërbim publik profesional dhe të pavarur—asgjë tjetër nuk do të zgjasë.

Meritë mbi besnikëri. Maqedoni mbi parti. E ardhmja mbi të kaluarën.