7. Судска реформа во Македонија: Обезбедување правна независност за борба против корупцијата

Забелешка до нашите читатели

Алијансата на македонските граѓани е независно, над-партиско движење посветено на тоа да им даде вистински глас на граѓаните во борбата против корупцијата и во градењето праведна, транспарентна и просперитетна иднина за Македонија. Ние не сме за или против било која политичка партија. Ќе поддржиме секоја иницијатива на владата или опозицијара што се спротивставува на корупцијата и ја промовира чесноста и напредокот, но истовремено ќе бараме одговорност од сите партии, лидери и институции – без разлика на нивната политичка припадност. Македонија има доволно од поделби. Ако верувате дека политичките лидери и оние на јавна функција треба да им служат на граѓаните со чесност и интерестите на граѓаните да им бидат приоритет, поддржете нè. Нашата улога е да се осигураме дека секоја партија, секој функционер и секоја институција ќе работи чесно – за да ја обновиме довербата и заедно да изградиме подобра држава за сите.

Кога судовите се под контрола на политиката, корупцијата станува недопирлива. Во

Македонија, правосудниот систем стана бојно поле—не на вистината и законот, туку на

влијание и заплашување. Премногу судии се плашат од политичари. Премногу

обвинители ги штитат. А премногу граѓани ја изгубија надежта дека правдата некогаш

ќе биде остварена.

За да ја вратиме довербата во владеењето на правото, мора да почнеме од една основна работа што ја прави демократијата можна: независно судство.

Систем во синџири

Судиите во Македонија често работат под невидлив притисок—било преку политичко мешање, закани за кариерата или суптилна заплашеност. Обвинителите се именуваат по нарачка, предметите се одолговлекуваат или се отфрлаат без објаснување, а моќните луѓе дејствуваат во паралелен правен универзум.

Резултатот е разорен. Граѓаните гледаат систем што ги казнува слабите, а ги штити поврзаните. Престануваат да веруваат во судовите. Престануваат да пријавуваат злосторства. И полека, општеството почнува да се распаѓа.

Судска независност: Не луксуз—туку спас

Независното судство не е опција. Тоа е основа за сè друго. Ако судовите не можат да функционираат без страв или пристрасност, тогаш ниту една антикорупциска реформа нема да биде успешна. Законот не значи ништо ако не се применува праведно.

Мора да гарантираме:

• Транспарентни и базирани на заслуги именувања на судии и обвинители

• Фиксни мандати и заштитен статус за да се обезбеди независност

• Постапки за разрешување само врз основа на злоупотреба, а не политика

• Независни дисциплински тела кои ќе истражуваат корупција и во самото судство

Судиите и обвинителите треба да одговараат само пред законот—не пред партиски

лидери или бизнисмени.

Зајакнување на истражните овластувања

Реформата не е само прашање на независност—туку и на капацитет. Обвинителите

мора да имаат алатки, надлежности и институционална поддршка за да истражуваат

висока корупција без попречување. Тоа вклучува пристап до финансиски податоци,

меѓуинституционална соработка и можност за иницирање истраги проактивно—не

само кога ќе нарасне јавниот притисок.

Мора да се формира ново антикорупциско обвинителство со целосна автономија и

гарантирани ресурси.

Транспарентност во судниците

Правдата не треба само да се спроведува—туку и да се гледа дека се спороведува.

Клучните случаи на корупција треба да бидат отворени за јавноста, со објавени

распоредни датуми, преноси во живо и навремени пресуди. Доста беше тајни

договори. Доста беше молчешки отфрлени предмети. Ако политичар е на суд, народот

треба да биде сведок на секој чекор од процесот.

Крај на политичкиот имунитет

Клучен дел од судската реформа е отстранување на правните штитови што им овозможуваат на политичарите да избегнат гонење. Никој—без разлика дали е пратеник или градоначалник—не смее да биде над законот. Имунитетот мора да се преиспита и ограничи, особено за дела поврзани со злоупотреба на функција и корупција.

Правосуден систем достоен за доверба

Македонија никогаш нема да заздрави додека нејзините граѓани не можат да влезат во

судница и да знаат дека ќе бидат третирани праведно. Додека жртвите на корупција не

ги видат виновниците казнети. Додека судиите не почнат да служат на правдата—не

на стравот и/или личниот интерес.

Судската реформа не е техничка вежба—it is a national rebirth. Чистото судство не ја штити само сегашноста. Тоа ја обликува државата во која ќе пораснат нашите деца.

И за тоа вреди да се бориме. Михаел Пеневски

Ко-основач, Алијанса на македонските граѓани

Мајкл Пеневски е дипломиран правник и инвестициски банкар специјализиран во приватен капитал, спојувања и преземања и капитални пазари. Тој е долгогодишен критичар на политичката неказнивост и гласен застапник за транспарентност, системски реформи, економска обнова и граѓанско управување. Роден во семејство длабоко вкоренето во македонските вредности, Мајкл е ко-основач на Алијансата на македонските граѓани со цел да помогне во изградбата на држава што им служи на сите луѓе — а не само на привилегираните.

Алијанса на Македонските Граѓани

🌐 Веб-страница: www.macedonianalliance.com

📘 Фејсбук страница: facebook.com/MacedonianCitizensAlliance

👨‍💼 Фејсбук на Михаел Пеневски: facebook.com/MichaelPenevski